คำศัพท์ภาษาไทยถิ่นใต้สำเนียงตากใบ (เจ๊ะเห)หมวดคำของสัตว์

คำศัพท์ภาษาไทยถิ่นใต้สำเนียงตากใบ (เจ๊ะเห)หมวดคำของสัตว์

ก	หมวดคำของสัตว์
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
กระจง		กื่อจ๋ง	น.สัตว์เคี้ยวเอื้อง คล้ายเนื้อแต่ไม่มีเขาตัวขนาดเล็กสูงราว 12นิ้ว มีเขี้ยวออกมา
กระจอก		กือจ๊อก	น.นกเล็กตัวลาย อาศัยอยู่ตามชายคาเรือน เรียก กระจอกบ้าน, อยู่ตามป่าเป็น.
กระจ้อน		กือจ็อน	น.สัตว์สี่เท้า รูปร่างคล้ายกระรอกแต่ตัวย่อมกว่า ปากแหลมคล้ายพังพอนชอบอยู่ตามพื้นดินหรือขึ้นตามต้นไม้เตี้ยๆ
กระจาบ		กือจ๊าบ	น.นกตัวเล็กขนาดนกกระจอก
กระจิบ		กือจิบ	น.นกกระจิบ เป็นนกพันธุ์เล็ก ร้องจิ๊บๆ
กระต่าย		กือต๊าย	น.สัตว์สี่เท้าขนาดแมว หูยาว
กระดี่		กือดี๊, ปล๋าดี๊	น.ปลาเล็กคล้ายปลาสลิด แต่ตัวเล็กกว่า อาศัยอยู่ในหนองบึง แม่น้ำลำคลองทั่วไป
กระแต		กือแต๋, แอจ็อน	น.สัตว์สีเท้าเลี้ยงลูกด้วยนม คล้ายกระรอก แต่มีขนาดเล็กกว่า ปากแหลม ไม่มีฟันแทะ กิน สัตว์ และผลไม้ มีหลายชนิด
กระทิง		กือทิง	น.วัวป่า
กระทุง		กือทุง	น.นกน้ำขนาดใหญ่ ขนสีเทาๆ ตัวขนาดห่านปากยาวใหญ่ มีเหนียงยานที่คอ ชอบอยู่ตามแม่น้ำลำคลองและชายทะเล
กระเบน		กือเบ๋น	น.ปลากระดูกอ่อนพวกหนึ่ง ส่วนใหญ่พบในทะเล; ชายผ้านุ่งที่ม้วนเหน็บไว้ข้างหลัง เรียกว่า ชายกระเบน หรือหาง กระเบน; โคนหางของช้าง
กระยาง		กือยาง,น็อกยาง	น.นกยาง
กระเรียน		กือเรียน	น.นกกินปลาตัวใหญ่ ร้องเสียงดัง บินสูง
กระสา		กือสา	น.นกกินปลาตัวคล้ายนกยาง แต่โตกว่า
กระเหว่า		กือเหวา,ตือเหวา	น.นกดุเหว่า
กัง		กั๋ง	น.ลิงหางสั้น

ข
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
เขียด		เคี้ยว	น.ชื่อสัตว์ที่เท้าสะเทินน้ำสะเทินบกในวงศ์ Ranidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับกบแต่มักมีขนาดเล็กกว่า
แขวก		แคว้ก	น.นกชนิดหนึ่ง อยู่ตามชายป่า หาปลากินในเวลากลางคืน เรียกชื่อตามเสียงร้องของมัน

ค
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ค่อม		ข่อม	น.แมลง
คางคก		คางค็อก	น.สัตว์สี่เท้า ตัวคล้ายกบ หนังเป็นหนาม หยาบขรุขระ
ค้างคาว		ค่างคาว	น.ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิดและหลายวงศ์ลำตัวมีขนปุย ปีกเป็นแผ่นหนังขนาดใหญ่ เวลาเกาะจะห้อยหัวลง หากินในเวลากลางคืน

ง
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
งูเห่า		งูเหา	น.ชื่องูชนิดหนึ่ง พิษของงูเห่าทำอันตรายต่อระบบประสาททำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง.
งูจงอาง		งูบั๋งซือหลา	น.ชื่องูพิษร้ายแรงที่สุดชนิดหนึ่ง
เงือก		เหงือก	น.ชื่อนกชนิดหนึ่งเรียกว่า นกเงือก ส่วนมากลำตัวสีดำ ปากใหญ่ร้องเสียงดังมาก

จ
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
จระเข้		จือเค^, ตือเค^	น.ชื่อสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่ อาศัยบริเวณป่าริมน้ำ หนังเป็นเกล็ดแข็ง ปากยาวและปลายปากนูนสูงขึ้นเป็นช่องเปิดของรูจมูก
จ้อน		จ็อน	น.สัตว์พวกกระรอก
จิ้งจก		จิ๋งจ็อก	น.สัตว์สี่เท้าตัวแบน เท้าเหนียว ชอบเกาะไต่ตามฝาห้องและเพดานได้อย่างตุ๊กแก มักอาศัยตามฝาเรือน กินแมลงเป็นอาหาร
จิ้งจอก		หมาป๊า,หมาจิงจ๊อก	น.หมาป่าชนิดหนึ่ง
จิ้งเหลน		จั๋งเหลน	น.สัตว์สี่เท้าคล้ายกิ้งก่า เกล็ดเป็นมัน ตัวค่อมข้างแบน

ฉ
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ฉนาก		ชือน้าก	น.ชื่อปลาน้ำเค็มตัวคล้ายปลาฉลาม ปากเป็นฟันเลื่อย
ฉลาม		ชือหลาม	น.ชื่อปลาน้ำเค็มปากคม เป็นปลาที่ดุร้าย กินคมและสัตว์

ช
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ช่อน		ฉ่อน	น.ชื่อปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง ลำตัวทรงกระบอกส่วนท้ายแบนข้างเล็กน้อย มีเกล็ดในแนวเส้นข้างตัว เกล็ด ด้านหลังลำตัวเป็นสีน้ำตาลเทาหรือค่อนข้างดำ ด้านข้างสีอ่อนกว่าและมีลายสีดำพาดเฉียงท้องสีขาว ครีบต่างๆ มีจุดหรือริ้วสีน้ำตาลดำ
ชะนี		ฉื่อนี	น.ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แขนยาวมาก ไม่มีหางขนยาวนุ่มเดินตั้วตรงได้ห้อยโหนอยู่ตามต้นไม้สูงๆ ร้องเสียดัง เสียงร้องไม่เหมือนกัน กินผลไม้และใบไม้
ชะมด		ฉื่อม็อด	น.สัตว์สี่เท้า หน้ายาว ปากเสี้ยม หางยาว ตัวลาย;จากลูกอัณฑะชะมดซึ่งเช็ดไว้ตามซี่กรง เรียกชะมดเช็ด
ช้าง		ช่าง(เสียงยาว)	น.สัตว์สี่เท้า ตัวโตกว่าสัตว์สี่เท้าทั้งปวง มีงวงและงา เป็นสัตว์กินพืช;ชื่อต้นไม้ป่าชนิดหนึ่ง ใช้ทำยาได้

ด
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ด้วง		ด^วง	น.ตัวหนอนที่กินเนื้อต้นมะพร้าว

ต
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
เต่า		ต๊าว	น.สัตว์ คลานมีกระดองแข็ง หัวผลุบโผล่จากกระดอง

ท
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ทาก		ถาก	น.สัตว์เสือกคลานจำพวกหนึ่ง มี 2 ชนิด ชนิดหนึ่งคล้ายปลิง กินเลือดคน อยู่ตามป่า, ชนิดหนึ่งตัวแบนๆ อาศัยอยู่ตามที่เย็นๆ

น
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
นก		น็อก	น.ชื่อสัตว์มีกระดูกสันหลังเลือดอุ่น มี 2 เท้า 2 ปีก และมีขนปกคลุมร่างกาย ออกลูกไข่ก่อนแล้วจึงฟักเป็นตัว
นกกระจอก		น็อกกือจ็อก	น.นกขนาดเล็ก ชอบอาศัยตามชายคาบ้านเรือนเรียก กระจอกบ้าน
นกเขา		น็อกเขา	น.ชื่อเหยี่ยวชนิดหนึ่งเรียก เหยี่ยวนกเขา.
นกนางแอ่น		น็อกแอ๊น	น.ชื่อนกนางแอ่นชนิดหนึ่ง ลำตัวสีดำ มีแต้มขาว ตรงโคนหาง ตาและขอบตาขาว ปากเหลือง
นาก		หนาก	น.สัตว์สี่เท้าชนิดหนึ่ง เที่ยวหาปลากินในน้ำ.

บ
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
บ่าง		กือบ๊าง	น.สัตว์สี่เท้าชนิดหนึ่ง ตัวคล้ายกระรอก โต เกือบเท่าค่าง อยู่ตามโพรงไม้ สีข้างทั้ง 2 มีหนังเป็นพืดคล้ายปีก โผไปมาได้ไกลๆ
บุ้ง		บุ^ง	น.หนอนชนิดหนึ่ง ตัวเป็นขน ถูกเข้าจะคัน(ภาษาตากใบ) เรียกว่าหนอนขน

ป
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ปรอด		ปร๊อด	น.นกกรอด ลักษณะสีเหลืองหม่น กินผลไม้และแมงเป็นอาหาร
ปลากัด		ปล๋าคี^หริม,โหลกคี^หริม	น.ชื่อปลาน้ำจืดขนาดเล็กชนิดหนึ่ง ทำรังเป็นหวอดที่ผิวน้ำ ตัวผู้ใหญ่กว่าตัวเมีย มีสีสวยงาม สามารถพองครีบ แผ่ฝาเหงือกและเปล่งสีให้เข้มขึ้นอีกในขณะต่อสู้ ชอบกัดกัน
ปลาหมึก		หมึก	น.ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่มีขาซึ่งเรียกว่า หนวดอยู่บริเวณหัว อาศัยอยู่ในทะเล มีถุงบรรจุน้ำสีดำอย่างหมึกสำหรับพ่นเพื่อพรางตัว มีหลายสกุล
ปลิง		ปลิ๋ง	น.ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ตัวยืดหดได้คล้ายทาก เกาะคนหรือสัตว์เลือดอุ่นเพื่อดูดกินเลือดอาศัยอยู่ในน้ำจืด มีหลายชนิด.
ป่อง  -แมงป่อง		ป๊อง  -แมงป๊อง	น.ชื่อแมงหลายชนิดหนึ่ง หัวติดกับอกเป็นส่วนเดียวกัน รูปร่างค่อนไปทางสีเหลี่ยมยาว ส่วนท้องเป็นปล้องๆ ขนาดไล่เลี่ยกับอก 7-8 ปล้อง ส่วนที่เหลือเล็กลงต่อกันยาวคล้ายหาง ที่ปลายมีเหล็กในสามารถต่อยให้เจ็บปวดได้ มีขา 4 คู่ ด้านหน้ามีส่วนของปากขยายใหญ่โตกว่าขา ลักษณะเหมือนก้ามปูใช้สำหรับจับเหยื่อ.
ปาด  -ปาดหน้า  -ปาดตาล		ป๊าด  -ป๊าดน^า  -เฉียดโน้ด	น.สัตว์ชนิดหนึ่งรูปคล้ายเขียด ชอบอยู่ตามต้นไม้
ปู		ปู๋	น.ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังมีขา 5 คู่ คู่แรกเป็นก้าม รยางค์ที่ปล้องท้องไม่ใช้ในการว่ายน้ำ มีหลายวงศ์ เช่น ปูดำหรือปูทะเล  ปูม้า ปูแสม

ผ
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ผีเสื้อ		ผีเซื^อ	น.ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง มีปีกเป็นแผ่นบาง 2 คู่ลำตัวปีก และขาปกคลุมด้วยเกล็ดขนาดเล็กมาก คล้ายฝุ่นเมื่อมองด้วยตาเปล่า เกล็ดเหล่านี้ทำให้เกิดสีต่างๆ กันปากเป็นงวงยาวม้วนเข้าอยู่ใต้หัวได้
ผึ้ง		พึ^ง	น.แมลงชนิดหนึ่ง ตัวขนาดแมลงวันหัวเขียวสีเหลืองๆ มีเหล็กในที่ก้น ต่อยปกติ กินเกสร ดอกไม้

พ
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
พญานาค		พ่ะยาหนาก	น.นาคใหญ่, งูใหญ่

ม
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
มด		ม็อด	น.ชื่อแมลงหลายชนิด ส่วนท้องปล้องที่ 1 หรือปล้องที่ 1 และปล้องที่ 2 ซึ่งติดกับอกคอดกิ่ว ด้านหลังซึ่งปล้องท้องดังกล่าวมีโหนกสูงขึ้น อาจจะโค้งมนหรือเป็นแผ่นแบน
ม้า		ม่า	น.สัตว์สี่เท้าชนิดหนึ่ง ใช้เป็นพาหนะขับขี่และเทียมรถ; ชื่อปูชนิดหนึ่ง ตัวลายเป็นจุดสีน้ำตาล พื้นขาว เรียก ปูม้า
แมงดา		แมงด๋า	น.สัตว์ทะเลชนิดหนึ่ง ตัวกลมมีกระดองเป็น 2 ตอน ตีนอยู่ที่อก
แมงปอ		แมงบี่	น.ชื่อแมงหลายชนิด  หัวและอกสั้นป้อม ส่วนท้องแคบและยาว หนวดสั้นมองคล้ายขน ตาโตใหญ่

ย
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ยาง		ยาง(น่อกยาง)	น.ชื่อนกพวกหนึ่ง ปากแหลม ขายาว ตัวสีขาวก็มีบางชนิดตัวสีดำ สีน้ำตาล เขียว ชอบกินปลา เรียกกันว่า นกยาง มีหลายชนิด เช่น ยางกรอก ยางโทน ยางเปีย ฯลฯ
แย้		แย่	น.ชื่อสัตว์เลื้อยคลาน ลำตัวแบนราบ ข้างตัวสีสวย ไม่มีหนามสันหลัง อาศัยขุดรูอยู่ในดิน หากินตามพื้นดิน

ร
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
แร้ง		แรง,น็อกแร่ง	น.ชื่อนกชนิดหนึ่ง มีขนาดใหญ่ที่สุดในจำพวกเหยี่ยวแร้ง ปีกกว้าง หางสั้น หัวเล็ก ลำคอไม่มีขนกินซากสัตว์
แรด		แหรด	น.ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ เป็นสัตว์กีบคี่ มี 3 นิ้ว ขาสั้น ตาเล็ก หูตั้ง ประสาทรับฟังเสียงและดมกลิ่นดีมากหนังหนา มีทั้งชนิดนอเดียวและ 2 นอ กินพืช นอนปลัก

ล
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
ลิง		ลีง(เสียงยาว)	น.สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม รูปร่างคล้ายคน หางยาว เกล็ดหนาแข็ง ม้วนตัวได้ กินมดและปลวก

ว
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
วัว		งัว	น.สัตว์ที่เท้าเคี้ยวเอื้อง ตัวเหมือนควาย

ส
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
สุนัข		หมา	น.หมา
สุกร		หมู	น.หมู

ห
ภาษากลาง		ภาษาถิ่นใต้ตากใบ (เจ๊ะเห)	ความหมาย
หวี่		แมงมี้	น.ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง เรียกชื่อตามเสียง ตัวเล็กกว่าแมลงวัน ชอบตอมของบูดเน่า
หางแข็ง		หางแขง	น.ชื่อปลาทะเลชนิดหนึ่ง ลำตัวเพรียว แบนข้างเล็กน้อย คอดหางแคบมาก เป็นเหลี่ยมแข็งดูคล้ายขาไก่ เกล็ดเล็กแต่เฉพาะที่อยู่ในแนวเส้นข้างตัวจนถึงข้างหางขยายกว้าง ที่ขอบแผ่นปิดเหงือกมีจุดดำใหญ่ ว่ายน้ำเร็ว อยู่เป็นฝูงใกล้ผิวน้ำ

หมายเหตุ    -คำที่ทำเครื่องหมาย “ ^” ไว้เหนือคำ เช่น ภาษากลาง คำว่า “ ข้าว ” ภาษาตากใบ อ่านว่า “ค^าว” ซึ่งออกเสียงผิดกัน (ไม่มีวรรณยุกต์) ดังนั้นจึงจำเป็นต้องใช้เครื่องหมาย “ ^”  ไว้เหนือคำ เพื่อให้ออกเสียงสูงแล้วลดลง จึงจะถูกต้องกับการออกเสียงของภาษาตากใบ

-คำที่ทำเครื่องหมาย “ _” คือ คำที่ออกเสียงไม่ตรงตามพยัญชนะในภาษากลาง แต่เป็นเสียงภาษาตากใบ โดยเฉพาะ เมื่อหาพยัญชนะเพิ่มเติมไม่ได้ จึงใช้พยัญชนะที่ออกเสียงใกล้เคียงที่สุดมาเทียบแทน และขีดเส้นใต้คำเอาไว้ เช่น ภาษากลาง คำว่า “ออม” ภาษาตากใบ อ่านว่า “อ๋อม” เป็นต้น